Publikacje SKO: Sprawozdanie z działalnosci Kolegium za 2009 r.

[1]  -  dot. spraw, które wpłynęły do SKO w latach poprzedzających okres objęty informacją, ale nie zostały załatwione przez SKO,

[2]  -  patrz  pkt 1.  ppkt 1.2. ,

[3] - dot. spraw, które wpłynęły do SKO w roku objętym informacją, a do których zastosowanie mają przepisy Ppsa tj. m.in. skargi, skargi kasacyjne, zażalenia i inne, wykonywane w trybie tej ustawy – patrz m.in. przyp.11;

[4] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji (w tym art. 134 Kpa) oraz inne wydane w tym postępowaniu np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[5] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie prowadzone po wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wydane przez SKO w trybie art. 127 § 3 Kpa oraz decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji w trybie art. 221 Op ;

[6] - decyzje (postanowienia) wydane przez SKO jako organ I instancji np. w postępowaniu dot. stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 Kpa oraz art. 247 § 3 Op) lub wznowienia postępowania (art. 145 § 1 Kpa oraz art. 240 § 1 Op), postanowienia wydane w trybie art. 65 § 1, art. 66 § 1 i 3 Kpa, art. 169 § 4 Op  oraz inne wydane w tych postępowaniach np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[7]  - np. postanowienia dot. sporów kompetencyjnych (art. 22 § 1 pkt 1 Kpa), wyznaczenia organu wskutek wyłączenia (art.25-27 Kpa oraz art.130 i 132 Op), dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (art.31§ 2 Kpa), odmowy przywrócenia terminu (art. 59 § 1 i 2 Kpa), odmowy udostępnienia akt ( art. 74 § 2 Kpa oraz art. 179 § 2 Op), wniosku o wyjaśnienie, uzupełnienie oraz sprostowanie (art.113 Kpa oraz art.213 i 215 Op), wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji (art.224 § 3 pkt 2 Op), opłat i kosztów postępowania (dział IX Kpa);

[8]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 144 Kpa oraz art. 239 Op

[9]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 126 Kpa oraz art. 219 Op

[10] -  dot. spraw, które nie zostały załatwione przez SKO w roku objętym informacją ;

[11]  - liczba skarg skierowanych do sądu w stosunku do ogólnej liczby podjętych przez kolegium                  w roku objętym informacją rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu;

[12]  - obejmuje inne sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie przepisów Ppsa np. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3), wniosek o sprostowanie omyłki pisarskiej (art. 156), wniosek o uzupełnienie wyroku (art. 157), wystąpienie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4), wniosek o zawieszenie postępowania przed sądem i o podjęcie zawieszonego postępowania (art. 123-131) czy wznowienie postępowania (art. 270) itd. ;

INFORMACJE DODATKOWE I WNIOSKI

1.    Wybrane problemy z orzecznictwa Kolegium –  wg rodzaju spraw; 

W 2009 r. Kolegium w Pile zwróciło uwagę na  niżej wskazane problemy orzecznicze.  

Interpretację  przepisu art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r.  o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.).

Istotne zagadnienie prawne dotyczyło zakresu stosowania wymogu dokonywania obwieszczeń przewidzianych w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.), w odniesieniu do decyzji wydawanych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie. Wątpliwości w praktyce budziło, czy i w jakim zakresie obowiązek dokonywania obwieszczeń dotyczy czynności dokonywanych w toku postępowania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Jak się wydaje, obwieszczenia są wymagane w szczególności w odniesieniu do:

- decyzji Kolegium wydanej w wyniku rozpatrzenia odwołania od decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, z wyłączeniem decyzji uchylającej zaskarżoną decyzję w całości i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji (w tym ostatnim przypadku decyzja nie kończy postępowania).  

- wszczęcia przez Kolegium postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji  o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,

- decyzji Kolegium stwierdzającej nieważność decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,

- wznowienia przez Kolegium postępowania w sprawie dotyczącej ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego,

- decyzji Kolegium wydanej w wyniku wznowienia postępowania w sprawie dotyczącej ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego.  

Ustalanie  utraconego dochodu w świadczeniach alimentacyjnych  wobec wyroku Trybunału Konstytucyjnego P 45/08.

Czy wobec wyroku z dnia 30 czerwca 2009r. Trybunału Konstytucyjnego, P 45/08, stwierdzającego, że:

§ 17 ust.2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne ( Dz. U. Nr 105, poz. 881 ze zm.)  jest niezgodny  z art. 92 ust.1 Konstytucji RP w zw. z art. 23 ust.5 i art. 5 ust.4 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006r. nr 139, poz. 992 ze zm)   należy uznawać, że § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2008r. w sprawie  sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku,  zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz.U. nr  136, poz. 855), który ma analogiczne brzmienie jak cytowany wyżej § 17 ust. 2 rozp. z dnia 2 czerwca 2005r. również jest  niezgodny z  a art. 92 ust.1 Konstytucji  RP w zw. z art. 15 ust.9  pkt 1  i 2 i art. 9 ust.3   ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U z 2009r. nr 1 , poz. 7, ze zm.), przy czym art. 15 ust.9  pkt.1 i 2 i art. 9 ust.3 tej ustawy  mają  brzmienie analogiczne jak art. 23 ust.5 i art. 5 ust.4  ustawy o świadczeniach rodzinnych.  

Obliczanie utraconego  i uzyskanego  dochodu w świadczeniach rodzinnych

 stan faktyczny :

-  w roku bazowym poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenia rodzinne, jeden z członków rodziny posiadał dochód opodatkowany  na zasadach ogólnych (wynagrodzenie za pracę). W lipcu, w roku złożenia wniosku, ten sam członek rodziny zmienił pracodawcę i osiągnął  dochód w pierwszym miesiącu zatrudnienia, na poziomie wyższym niż przeciętne wynagrodzenie w roku poprzedzającym.

stan prawny:

- instytucja utraty dochodu dotyczy źródła dochodu z roku poprzedzającego złożenie  wniosku , natomiast uzyskanie dochodu z roku następującego po roku bazowym, jak wynika z  treści  Rozporządzenia z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne ( Dz.U nr 105, poz.881) ,lecz nie     z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o  świadczeniach rodzinnych ( Dz.U.  z 2006 r., Nr 139,poz.992). Ustawa wskazuje tylko okoliczności określające utratę dochodu ( utratą jest m. innymi utrata zatrudnienia ), czy uzyskania dochodu; wskazując jednocześnie w treści art. 3 pkt.2 , że dochód rodziny - to przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy; podczas gdy akt wykonawczy wykracza poza jej brzmienie.

Pytanie prawne:

Czy w sytuacji jak wyżej, należy potraktować dochód z wynagrodzenia za pracę jako dochód   utracony i nowe zatrudnienie potraktować jako uzyskanie nowego dochodu?;

Czy ustawodawca mówiąc o utracie dochodu miał tylko na myśli zaistnienie określonych okoliczności, które spowodowały po stronie któregoś z członków rodziny utratę dochodu w ogóle w sytuacji gdy jego  ewentualne uzyskanie wiąże się z innym źródłem tego dochodu ?  

Zwrotu ekwiwalentu za wycofanie gruntu z upraw rolnych  na podstawie przepisów ustawy z dnia 08 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia ( Dz.U. Nr 73, poz.764, ze zm.)

stan faktyczny sprawy  :

problem dotyczył rozpatrywania spraw dot. zwrotu ekwiwalentu za wycofanie gruntu z upraw rolnych i prowadzenie uprawy leśnej  będącego  świadczeniem nienależnie pobranym, w sytuacji gdy strona na dzień wydania decyzji o zalesieniu, w związku z którą nabyła ekwiwalent z mocy samego prawa , zataiła prawo do renty czasowej czy emerytury, albo w trakcie realizacji tej decyzji,  nastąpiło nabycie prawa do świadczeń emerytalno – rentowych, powodujące wygaśnięcie prawa do ekwiwalentu;

stan prawny :

- przepisy ustawy z dnia 08 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (Dz.U. nr 73, poz.764, ze zm) wskazywały w art.7 ust.1, że z  chwilą wydania decyzji o  zalesieniu, osoba nabywa  prawo do ekwiwalentu, a zatem wg orzecznictwa nie powinna być wydawana decyzja o wygaśnięciu prawa do ekwiwalentu, w przypadku zaistnienia  okoliczności określonej treścią  art.7 ust.6  tej ustawy( nabycie emerytury czy renty) ; 

- kwestia świadczenia nienależnego nie jest w ogóle regulowana w odnośnych  przepisach ,

Czy w sytuacji opisanej wyżej należy wydawać decyzję administracyjną o zwrocie nienależnego świadczenia; na jakiej podstawie prawnej?

Czy przypadkiem zwrot świadczeń nienależnych tytułem ekwiwalentów, jak sugeruje między wierszami  jedno z orzeczeń administracyjnych, należy do właściwości Sądu powszechnego ( sprawa cywilnoprawna)? ;

Czy nie zachodzi wreszcie pewien dysonans między świadczeniem nienależnym, jakim jest  wypłacony nienależny prawnie ekwiwalent, w sytuacji gdy przez cały ten czas, rolnik uczestniczył aktywnie w zalesieniu gruntu i w tym względzie niczego nie zaniedbał?

Podmiotowości spółki cywilnej w ustalaniu wymiaru podatku od nieruchomości. 

            Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zwanej dalej upol, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych lub użytkownikami wieczystymi gruntów.

            Na tle powyższego przepisu, wątpliwości budzi kwestia kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości w przypadku spółki cywilnej. W przypadku nieruchomości tych spółek zasadniczą kwestią jest ustalenie, na kim spoczywa obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości – czy na poszczególnych wspólnikach czy też na spółce jako jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. W doktrynie, jak i w orzecznictwie odnotować można odmienne stanowiska w powyższej kwestii. Jedni wskazują, że podatnikiem podatku od nieruchomości może być spółka cywilna, a nie jej wspólnicy jako osoby fizyczne (np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 kwietnia 2008 r., II FSK 228/07, Lex 451547, POP 2008/5/69 i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 03 marca 2009 r., I S.A./Kr 1601/08, Lex nr 490846), inni z kolei wykluczają taką możliwość twierdząc, że podatnikami mogą być wyłącznie wspólnicy tej spółki jako osoby fizyczne, a nie spółka cywilna (Wojewódzki Sądu Administracyjnego w Poznaniu  z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt I SA/Po 676/06, Sławomir Presnarowicz w zdaniu odrębnym do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 kwietnia 2008 r., sygn. akt II FSK 228/07).

            Ustalenie kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości, w przypadku nabycia nieruchomości przez wspólników w ramach prowadzonej spółki cywilnej, ma istotne znaczenie dla prawidłowego określenia strony postępowania podatkowego oraz trybu powstania zobowiązania podatkowego. Należy zwrócić uwagę, iż inne obowiązki związane z przedmiotem opodatkowania, nakłada ustawa o podatkach i opłatach lokalnych na osoby fizyczne, a inne na jednostki organizacyjne (osoby prawne, spółki niemające osobowości prawnej).

     W przypadku osób fizycznych organ podatkowy ustala wysokość zobowiązania podatkowego wydając decyzję wymiarową, w oparciu o dane wynikające ze złożonej informacji. Osoby fizyczne płacą podatek od nieruchomości za dany rok w czterech ratach,  w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. W odniesieniu do osób fizycznych zobowiązanie podatkowe powstaje zgodnie z art. 21 § 2 Ordynacji podatkowej, z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

            Natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, zobowiązane są do składania organowi podatkowemu deklaracji na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy oraz do samoobliczania podatku i do jego zapłaty  w miesięcznych ratach. W tym przypadku zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa (art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej), czyli poprzez zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Organ podatkowy nie wydaje wówczas decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, dopiero w przypadku zaistnienia przesłanek wymienionych w art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Praktyka organów podatkowych w odniesieniu do omawianej kwestii, jest również niejednolita, przy czym większość organów prezentuje stanowisko, że podatnikami podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej (jako osoby fizyczne), a nie spółka cywilna rozumiana jako „zespół, organizacja wspólników”. Organy wydają więc na postawie art. 21 ust. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej decyzje ustalające wysokość zobowiązania podatkowego. 

2.    Przyczyny zaległości w rozpatrywaniu spraw oraz  proponowane rozwiązania w tym zakresie, itp.; 

W 2009 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Pile odbyło 133 posiedzenia i  rozprawy.  W roku objętym niniejszą informacją do Kolegium wpłynęło 1940 spraw. W porównaniu do 2007 r. wpływ spraw zwiększył się o ok. 59%, do roku 2008 o 7%.  Analiza  ilościowa spraw ujętych w ewidencji tut. Kolegium za okres 2001 -2009 wskazuje jednoznacznie na stały trend wzrostowy, przy jednoczesnym uwzględnieniu sinusoidalnej tendencji aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste (2001 r. – 1613 spraw, 2009 r. - 2164 sprawy). Wskaźnik natężenia, tj. ilość spraw ogółem przypadających na 1000 mieszkańców kształtował się na poziomie 4,2 (2008 r. -3,6, 2007 r. – 2,6).  Najwyższy wskaźnik należy przypisać powiatom: pilskiemu, złotowskiemu  i obornickiemu. Łączna liczba spraw zaewidencjonowanych w SKO w Pile w 2009 r. kształtowała się na poziomie 2 164.

Ilościowa analiza wskazuje, że  nadal zachowana jest rodzajowa tendencja wpływu spraw do SKO  w Pile  z poszczególnych powiatów. Wynika z niej, iż  sprawy z zakresu  szeroko rozumianej pomocy socjalnej  stanowiły w 2009 r.   45% ogółu spraw administracyjnych,  przy czym  obserwuje się tendencję wzrostową głównie z powodu weryfikacji z urzędu orzeczeń organów pierwszej instancji w związku z zachodzącą koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w części dotyczącej świadczeń rodzinnych wobec  obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandii, Lichtensteinu, Norwegii) oraz Szwecji. W strukturze spraw socjalnych   70% to  sprawy   z zakresu  świadczeń rodzinnych.

Zagadnienia rozpatrywanych spraw społecznych zasadniczo nie odbiegały od tematów rozpoznawanych w latach ubiegłych, jednakże wiele problemów interpretacyjnych wynikało z  powodu braku spójności  sformułowań przepisów aktów wykonawczych  z  przepisami  podstawowymi, w szczególności  w  temacie świadczeń rodzinnych oraz świadczeń  pielęgnacyjnych w związku z przeczeniem ich  na stan faktyczny rozpatrywanych spraw. Dodatkowo częste uchybienie w grupie spraw pomocy społecznej dotyczyło braku wyczerpującego  zebrania   dowodów oraz właściwego uzasadnienia decyzji wydawanych w ramach tzw. uznania administracyjnego.

Kolejną najliczniejszą grupę tematyczną obejmującą ok. 30% (2005 r. - 304, 2006 r. - 209, 2007 r. – 282, 2008 r. – 317, 2009 r. - 497 ),  stanowiły sprawy w przedmiocie opłat  i podatków lokalnych.  W grupie podatkowej na uwagę zasługuje kwestia wykazania przez organy podatkowe w postępowaniu dowodowym okoliczności zamieszkiwania bądź nie w domach letniskowych oraz   zastosowania w wyniku oceny właściwej stawki podatkowej.  Ważnym zagadnieniem okazało się zastosowanie wyłączenia z opodatkowania gruntów w podatku od nieruchomości, na których nie istnieje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej.

Trzecia  co do liczebności  grupa  rodzajowa,  ok. 8% to sprawy z zagospodarowania przestrzennego (2005 r. - 137 , 2006 r. - 105, 2007 r. -105, 2008 r. – 145, 2009 r.- 123 spraw). W roku objętym informacją lakoniczne uzasadnienie w decyzjach   organów pierwszej o odmowie ustalenia warunków zabudowy często uniemożliwiało ocenę merytoryczną rozstrzygnięcia. W tej grupie tematycznej najczęstszym zarzutem wobec badanych  decyzji o ustalenie warunków zabudowy były niepoprawnie  sporządzane analizy funkcji i celu. Kolejnym  powtarzającym się zagadnieniem, to odmowa ustalenia warunków zabudowy w sytuacji jeśli wnioskodawca żądał ich ustalenia dla zespołu budynków. Z kolei w temacie opłat planistycznych zasygnalizowania wymaga stosowanie opłat planistycznych w sytuacji, gdy podwyższenie wartości nieruchomości było skutkiem wydania decyzji ustalającej warunki zabudowy a także możliwość stosowania opłat planistycznych w sytuacji, gdy uchwała rady gminy ustalająca stawki opłaty była wydana po transakcji sprzedaży nieruchomości. 

Znaczący odsetek podań dotyczył zagadnień wynikających z ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz pozostałych ustaw regulujących sprawy nieruchomości  - 6%.  W sprawach o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości, często podnoszonym  zarzutem był brak zawiadomienia właścicieli sąsiednich nieruchomości  o toczącym się postępowaniu. W sprawach  o bezprawne przejęcie na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości rolnych spadkobiercy żądali stwierdzenia nieważności orzeczeń organów o przejęciu gospodarstw rolnych niezależnie od faktycznych i prawnych okoliczności.  Ważnym zagadnieniem  wobec ustalania opłat adiacenckich z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wskutek jej podziału (na wniosek właściciela) było określenie okresu  w jakim można ją  ustalić po podziale nieruchomości.  Do tej grupy  włączono również sprawy o potwierdzenie bezprawnego przejęcia nieruchomości rolnej,  o którym mowa  w art. 56 ust. 2 ustawy z dnia   19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami  rolnymi Skarbu Państwa. 

Jedyną grupą tematyczną, w której nastąpiła tendencja malejąca to sprawy w kompleksie ruchu drogowego   (2005 r. – 50, 2006 r. – 102, 2007 r. – 44, 2008 r. – 119,  2009 r. - 50).  W 2009 r. dominowały sprawy z zakresu sprawdzenia kwalifikacji kierowców jak również  kontrolnych badań lekarskich.  

Na  podobnym poziomie - 4,4% ogółu  spraw administracyjnych utrzymał się wpływ spraw z zakresu szeroko rozumianej  ochrony  przyrody, ochrony  środowiska (72 sprawy). Ciekawym zagadnieniem prawnym okazało się rozważenie  legitymacji współwłaściciela nieruchomości (nabytej  w części wskutek podziału quoad usum), o uzyskanie zezwolenia  na usunięcie drzew  z części nieruchomości, którą  faktycznie włada drugi współwłaściciel oraz ponoszenie przez posiadacza konsekwencji  związanej z wymierzeniem kary administracyjnej   za usunięcie drzew bez zezwolenia.       

Pozostałe grupy tematyczne stanowiły niewielki odsetek spraw mieszczących się w przedziale od 0,1% do 3% (sprawy z zakresu informacji publicznej – 5 spraw, działalności gospodarczej - 5 spraw,  prawa górniczego - opłat eksploatacyjnych -3 sprawy,  prawa wodnego - 4 sprawy, egzekucji administracyjnej -2 sprawy) oraz pozostałe niezakwalifikowane  w liczbie   33.

 W okresie sprawozdawczym Kolegium w 5 przypadkach uznało  zażalenia na bezczynność organu w sprawach wydłużania terminu wydania decyzji  o warunkach zabudowy po zawieszeniu postępowania,  uregulowania stosunków wodnych – przywrócenia stanu poprzedniego na jeziorze oraz  zakazu spiętrzania na nim wody, rozgraniczenia nieruchomości na wniosek strony,  rozstrzygnięcia przez organ pierwszej instancji  zgodności prowadzonej działalności usługowej  z planem zagospodarowania przestrzennego jak również  przepisami ustawy o ochronie środowiska.

Na bezczynność Kolegium w 2009 r. złożono 1 skargę.  Powodem niezadowolenia była subiektywna ocena podatnika  w kwestii zbyt długiego terminu  oczekiwania na rozstrzygnięcie  organu pierwszej instancji   w  sprawach podatkowych wydanych  w następstwie orzeczeń organu odwoławczego. Skarga została odrzucona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Rozpoznając sprawy jako organ  pierwszej i drugiej instancji Kolegium pozytywnie oceniło rozstrzygnięcia  organów pierwszej instancji w około 34,11% (376 rozstrzygnięć), do których należy zaliczyć orzeczenia utrzymujące w mocy akty organów I instancji, odmawiające  stwierdzenia nieważności decyzji. To   z kolei wpłynęło na wzrost  wskaźnika do 65,89% decyzji negatywnie oceniających rozstrzygnięcia  organów pierwszej instancji (711 rozstrzygnięć), do których zaliczyć trzeba orzeczenia zmieniające lub uchylające decyzje organów pierwszej instancji i orzekające co do istoty lub uchylające decyzje i umarzające postępowanie oraz decyzje stwierdzające nieważność decyzji organów pierwszej instancji oraz stwierdzające wydanie decyzji przez organ pierwszej instancji z naruszeniem prawa.  Zaprezentowana struktura rozstrzygnięć odbiega od średniej krajowej zaprezentowanej przez Krajową Reprezentację SKO za miniony rok (odpowiednio 42,57% , 57,43%) i  wskazuje, że poprawienie jakości wydawanych przez organy pierwszej instancji orzeczeń jest uzasadnione.  

Na koniec roku objętego  informacją do rozpatrzenia  pozostało 306 spraw w tym 285 administracyjnych oraz  21 wniosków z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych. Gros spraw  z aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste odroczono przychylając się do wniosków uczestników postępowania. Należy wyjaśnić, iż   wśród 285 spraw administracyjnych przesuniętych na 2010 r. ok. 2/3  z nich stanowią sprawy załatwiane w trybie  stwierdzenia nieważności, z tego ok. 50%  to sprawy wszczęte w trybie nadzwyczajnym pod koniec  2009 r., w których orzeczenia wydane zostaną  w styczniu i lutym 2010 r.  Pozostała część to odwołania, które   wpłynęły w miesiącu grudniu 2009r. Sprawy te w  zwykłym trybie administracyjnym rozpoznane zostaną    w 2010 r.             

Liczba spraw załatwionych przez Kolegium w 2009 r. wynosiła ogółem 1858, stąd  rocznie na jednego etatowego członka  przypadało do 361 spraw ( 316 w 2008 r.), a średnio na miesiąc -   30 spraw.  W  2009 r.  Kolegium rozpoznało 1746 spraw administracyjnych,  o 205 więcej, tj. o 13,3 % więcej niż w 2008 r. (1541 spraw ), oraz 242 wnioski w sprawie aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste,  więcej o 42%                   ( 2008 r. -170).  

Zwiększenie liczby  spraw przechodzących na następny rok wynika z faktu, iż maksymalizacja wydawanych orzeczeń podlega obiektywnemu ograniczeniu co najmniej  z kilku powodów:

- skład osobowy etatowych orzeczników w Kolegium w Pile w liczbie 6, nie zmienił się od 2000 r. podczas gdy przepisy rozporządzenia przewidują dla SKO w  Pile 11 członków etatowych,

- środki finansowe przeznaczone na działalność bieżącą od dwóch lat są sukcesywnie umniejszane, stąd ograniczone możliwości wykorzystania orzeczników pozaetatowych,

- zwiększenie stopnia złożoności spraw  w każdej grupie tematycznej, wydłużone postępowanie w trybach nadzwyczajnych, zachowanie procedury czynnego uczestniczenia stron w każdym stadium postępowania administracyjnego i podatkowego.

Analiza wpływu spraw oraz podjętych rozstrzygnięć wskazuje, że wydawanie jeszcze większej liczby orzeczeń przy posiadanym składzie osobowym budzi coraz większe wątpliwości. Tym bardziej, że liczba wydanych przez Kolegium orzeczeń  administracyjnych,  przy niezmienionym od 2000 r. składzie etatowych orzeczników, rok rocznie wykazuje tendencję wzrostową.

3.    Informację nt. skarg kasacyjnych – liczba uwzględnionych skarg złożonych przez Kolegium itd.; 

W okresie objętym niniejszą  informacją Kolegium w Pile złożyło 7 skarg kasacyjnych.

Wnosząc skargi  do NSA Kolegium jako organ odwoławczy kierowało się zasadą, iż rezultaty wykładni innej niż językowa,  tj systemowej, funkcjonalnej czy historycznej muszą się mieścić w granicach  wyznaczonych przez możliwe znaczenie wyrazów zawartych w tekście prawnym.

Dwie  skargi dotyczyły rozbieżnych stanowisk Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu  i Kolegium  w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości. Spór traktował o  prawie podatnika do zwolnienia podatkowego w podatku od nieruchomości od przedmiotu opodatkowania w postaci budynku.

Skarga  kasacyjna   w przedmiocie przyznania zasiłku pielęgnacyjnego  była następstwem sporu w sprawie o  ustalenie  początkowego terminu przyznania zasiłku pielęgnacyjnego od miesiąca złożenia wniosku ( na podstawie  obowiązującego art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych), czy wobec wyroku Trybunału Konstytucyjnego  z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07 od momentu powstania niepełnosprawności albo stopnia niepełnosprawności ustalonego w orzeczeniu organów powołanych do orzekania w tych sprawach.

W roku objętym informacją Kolegium złożyło dwie skargi z zakresu pomocy społecznej.  Pierwsza  z nich dotyczyła spornej kwestii w sprawie przyjmowania w postępowaniu o przyznanie pomocy społecznej w ramach programu pomocy dla rodzin rolniczych  poszkodowanych przez suszę w 2008 r. pośrednich środków dowodowych   w przypadku braku  oszacowania szkody ( w protokole)  przez  komisję powołaną przez wojewodę. W drugiej skardze Kolegium zakwestionowało  prezentowany  przez WSA   w Poznaniu poglądu w sprawie  wykładni art. 106 ust. 5  ustawy o pomocy społecznej, iż decyzje wydawane na podstawie tego przepisu ze względu na ich konstytutywny charakter powinny wywoływać skutki ex nunc, ze skutkiem na przyszłość.

Kolejną skargę kasacyjną skierowano w kwestii  odmiennej wykładni przepisu art. 113 ust. 2 pkt 1 w związku z art. 114 ust. 2 ustawy  Prawo ochrony środowiska. Spór dotyczył  ustalenia dopuszczalnych norm natężenia hałasu dla terenu dla tego samego rodzaju terenu w rozumieniu przepisu art.113 ust. 2 pkt 1ustawy, jak  twierdzi Kolegium, czy dla przeważającego rodzaju terenu, na którym prowadzona jest działalność uciążliwa dla mieszkańców. Terenu, dla którego obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego.

W tym czasie Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał 5 skarg kasacyjnych Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile.  

W jednym  przypadku skargę kasacyjną Kolegium Sąd uznał przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia przez WSA w Poznaniu - w sprawie bezprawnego przejęcia w trybie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego,  na  rzecz Skarbu  Państwa nieruchomości rolnej. Natomiast cztery zaskarżenia kasacyjne SKO w Pile oddalono. Pierwsze  w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości ( niewyłączenia spod opodatkowania budynków i ich części, które z uwagi na ich stan techniczny nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej). Drugie w przedmiocie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi wobec rozbieżnych orzeczeń dwóch instytucji orzeczniczych medycyny pracy. Trzecie w sprawie właściwego ustalenia opłaty rocznej z tytułu wzrostu wartości zbywanej  nieruchomości w oparciu o obiektywny wzrost wartości związany z jej przekwalifikowaniem przez uchwalenie planu a nie w związku popytem na rynku nieruchomości. Wreszcie w sprawie początkowego terminu przyznania zasiłku pielęgnacyjnego (skarga z 2009 r.).  

4.    Kontrole przeprowadzane w Kolegium przez MSWiA, Kancelarię Premiera, NIK  i inne uprawnione organy (np. ZUS) – wyniki, wystąpienia pokontrolne i ich wykonanie;

W 2009 r. w tut. Kolegium w dniach 26-28 stycznia 2009 r. przeprowadzona została kontrola przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Pile w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania, potrącania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek i wypłat,( …) za okres 2006/2008.  Zaleceń  pokontrolnych nie wydano.

5.    Omówienie wydanych przez prezesa SKO  postanowień sygnalizacyjnych; Samorządowe Kolegium w Pile w 2009 r. nie dopatrzyło się na tyle istotnych uchybień by wszcząć procedurę sygnalizacyjną wobec organów pierwszej instancji.

6.    Działalność pozaorzecznicza Kolegium;

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Pile podobnie jak w roku minionym nie prowadziło  szkoleń dla organów pierwszej instancji.

            Natomiast pracownicy Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile w 2009 r. uczestniczyli w szkoleniach  dofinansowywanych  ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 5.2. Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej, Podziałanie 5.2.3  Podnoszenie kompetencji kadr służb publicznych pt.

„ Szkolenia specjalistyczne szansą dla etatowych i pozaetatowych pracowników SKO województw: Wielkopolskiego, Lubuskiego i Zachodniopomorskiego na podniesienie swoich kwalifikacji i umiejętności”. Liderem projektu, realizację którego zaplanowano na dwa lata jest SKO w Gorzowie Wielkopolskim. Grupę docelową realizowanych szkoleń stanowią orzecznicy etatowi i pozaetatowi oraz pracownicy biur Samorządowych Kolegiów Odwoławczych  w Gorzowie Wlkp, Koninie, Lesznie, Pile, Poznaniu i Szczecinie ( partnerzy projektu).

7.    Wskazanie nowych zadań;

          W 2009 r. Kolegium przejęło kompetencje organu wyższego stopnia w sprawach  o scalanie i wymianę gruntów.  Nowe zadania Kolegium w zakresie  orzekania przekładają się na   dodatkowe czynności techniczne pracowników biura. Poza dotychczasowymi czynnościami związanymi z bieżącą obsługą  biura, sekretariatu i kancelarii prowadzenia rejestrów oraz działaniem zakładowego archiwum dodatkowe czynności dla pracowników biura  wynikają z wprowadzenia sprawozdawczości w tym elektronicznej, obsługi elektronicznych nośników składania podań,  elektronicznej skrzynki podawczej. Natomiast w ramach  informatyzacji  SKO wprowadziło do rejestracji spraw  program „Repertorium2”. Dodatkowo planowanuje się  automatyzację procesów organizacyjnych poprzez wprowadzenie  elektronicznego obiegu dokumentów i archiwizacji spraw oraz komputerowego systemu księgowo-kadrowego. Nadal  szereg wątpliwości budzi zagadnienie równoległego opracowywania z budżetem tradycyjnym budżetu zadaniowego. Kolegium nie posiada bowiem decydującego wpływu na realizację ustalonych zadań budżetowych.  Stopień realizacji zadania (miernik) zależy od ilości wpływu spraw i możliwości orzeczniczych Kolegium. Trudno zatem oceniać rezultaty, na które ma się pośredni  wpływ .

8.    Wykonanie budżetu, zatrudnienie, płace i kwalifikacje osób zatrudnionych;

             Budżet Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile ustalony ustawą budżetową na 2009 r. wynosił 1228 tys. zł,  a po zmianach kształtował się na poziomie 1329 tys. zł i został zrealizowany w 100%.  Zwiększenie budżetu Kolegium związane było przede wszystkim ze wzrostem wydatków  przeznaczonych na przeprowadzenie niezbędnych prac remontowych w związku z przeniesieniem  w marcu 2009 r. siedziby Kolegium oraz wypłatą  nagrody jubileuszowej a także  kosztami postępowania sądowego. W 2009 r. zarówno płace  pracowników  objętych mnożnikowym systemem wynagrodzeń (etatowych członków) jak i pracowników biura nie zostały zrewaloryzowane o wskaźnik inflacji.